του Γιάννη Χαιρόπουλου  |  English

Ένα από τα ισχυρά σημεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι η ποιμαντική φροντίδα που παρέχει στους πιστούς. Η προσφορά ποιμαντικής φροντίδας είναι συμφυής με το αξίωμα του Επισκόπου και επεκτείνεται στην τοπική κοινότητα μέσα από τον ενοριακό ιερέα, ο οποίος αποτελεί τον πνευματικό πατέρα ενός συγκεκριμένου ποιμνίου. Διαμέσου του μυστηρίου της Ιεράς Εξομολόγησης, της ποιμαντικής συμβουλευτικής θεραπείας και της διαβίωσης του ιερέα ανάμεσα στους πιστούς της ενορίας του, ο ιερέας της τοπικής ενορίας φροντίζει το ποίμνιο το οποίο του εμπιστεύθηκε ο επίσκοπός του.

Οι φιλοσοφικές βάσεις στις οποίες στηρίζεται η ποιμαντική φροντίδα είναι οι αρχές της Οικονομίας και της Ακρίβειας. ….

Πέτρος Βασσιλειάδης (Petros Vassiliadis)  |  English

Τι άραγε είναι αυτό που χαρακτηρίζει το γεγονός της Αναστάσεως του Χριστού στην Ορθόδοξη παράδοση ως «Λαμπρή»; Και τι κάνει του πιστούς να αναφωνούν, μαζί με τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό: «Ἀναστάσεως ἡμέρα λαμπρυνθῶμεν λαοί, Πάσχα Κυρίου, Πάσχα»; Ασφαλώς, η πεποίθηση των απανταχού της γης Ορθοδόξων, αλλά και όλων των χριστιανών, ότι καταργήθηκε ο φόβος του θανάτου: «Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας».

Το πραγματικό, βέβαια, γεγονός του θανάτου, αποτέλεσμα της πτώσεως του ανθρώπου, της ελεύθερης δηλαδή επιλογής του να παρακούσει τον Θεό και έτσι να διακόψει την κοινωνία μαζί του, δεν εξέλειπε. Ο θάνατος, ως ο έσχατος εχθρός του ανθρώπου, κατά τον Απόστολο Παύλο, θα καταργηθεί στα έσχατα, («ἔσχατος ἐχθρὸς καταργεῖται ὁ θάνατος», Α΄ Κορ 15,26). Με την πίστη στην Ανάσταση του Χριστού, όμως, οι πιστοί είναι πλέον σε θέση να βιώσουν την αυθεντική ζωή, το «περισσόν της ζωής» κατά τον ευαγγελιστή Ιωάννη (ἐγὼ ἦλθον ἵνα ζωὴν ἔχωσι καὶ περισσὸν ἔχωσιν, Ιω 10,10). Μια τέτοια ζωή, χωρίς την καταλυτική επίδραση του διαβόλου, χάρισε με την ανάσταση του Χριστού στους ανθρώπους ο Θεός, «ὁ τὸν θάνατον καταπατήσας τὸν δὲ διάβολον καταργήσας».

Με τον θάνατό του, δηλαδή, ο Χριστός κατήργησε τον διάβολο, που μέχρι τότε εξουσίαζε τον θάνατο, και απάλλαξε τον άνθρωπο, που για όλη του τη ζωή ήταν υποκείμενο δουλείας εξ αιτίας ακριβώς του φόβου του θανάτου. ….

Του Αριστοτέλη Παπανικολάου (Aristotle Papanikolaou)  |  English  |  ру́сский

Μέσα στις σύγχρονες πολιτιστικές διαμάχες, η λέξη “παραδοσιακός” έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής, τόσο, που πολιτικοί, κοινωνικοί, και θρησκευτικοί παράγοντες την έχουν σφετεριστεί. Σε γενικές γραμμές, χρησιμοποιείται ως σήμα κατατεθέν, κυρίως από αυτούς που θεωρούν τους εαυτούς τους θρήσκους, και (φαινομενικά, τουλάχιστον) πιστούς στην θρησκευτική τους παράδοσή. Χρησιμοποιείται από άτομα που πιστεύουν πως προστατεύουν την παράδοση τους ενάντια σε επιθέσεις, (είτε γενικές επιθέσεις κατά της θρησκείας, είτε από άλλους μέσα στη ίδια θρησκευτική παράδοση που ερμηνεύουν διαφορετικά ορισμένες πτυχές της παράδοσης αυτής). Μέσα στο πλαίσιο της Ορθοδοξίας, ένα απλό παράδειγμα είναι η χειροτονία διακονισσών. Οι αυτοαποκαλούμενοι «παραδοσιακοί» ή «πατροπαράδοτοι» είναι γενικά κατά της γυναικείας χειροτονίας, ενώ κάποιος «μη-παραδοσιακός», που συνήθως καλείται, υποτιμητικά, «φιλελεύθερος» – μπορεί να μην θεωρεί και τόσο αυτονόητη την απαγόρευση μιας τετοιας χειροτονίας.

Ένα μέρος της παράδοσης αυτής είναι οι αποκαλούμενες “παραδοσιακές αξίες”, κάτι που σήμερα συνήθως σημαίνει συγκεκριμένες αξίες που έχουν να κάνουν με το φύλο και την σεξουαλικότητα. Οι “παραδοσιακές αξίες” έχουν γίνει διεθνές σύνθημα, το οποίο υπερβαίνει το χάσμα μεταξύ Ανατολής-Δύσης. Σήμερα, υπάρχουν Αμερικάνοι Ευαγγελικοί στην Δύση που συνεργάζονται με Ρώσους Ορθόδοξους στην Ανατολή προκειμένου να προωθήσουν τις “παραδοσιακές αξίες”, δημιουργώντας τόσο κρατικές όσο και διεθνείς νομικές δομές.

Οι «παραδοσιακές αξίες» αυτές έχουν αποκτήσει νέα διάσταση με τον νεολογισμό: «Ορθόδοξη ηθική». Τον καλώ νεολογισμό γιατί ποτέ στην ιστορία του Χριστιανισμού, τουλάχιστον του  Ορθόδοξου Χριστιανισμού, δεν έχουμε δει την λέξη «Ορθόδοξο» να χρησιμοποιείται ως επίθετο για την ηθική. Ποτέ. Άρα αυτός ο νεολογισμός δεν είναι παραδοσιακός. Για την ακρίβεια, τολμώ να πω ότι ακούγεται… μοντέρνος. Μπορεί να ελκύει άτομα που γοητεύονται απο Ορθόδοξες εκδοχές του λεγόμενου “Benedict Option”, αλλά η εκκλησία αποκήρυξε προ πολλού μια τέτοια Δονατιστική λογική αγνότητας. ….

Χριστίνα Λάππα  |  English

Η θρησκεία και η πνευματικότητα αποτελούν μέρος όλων σχεδόν των πολιτισμών στο ρου της ιστορίας και επηρεάζουν αρκετά τη ζωή πολλών ατόμων και γενικότερα την κοινωνία. Μια πληθώρα μελετών έχει ασχοληθεί με την επίδραση της πνευματικότητας και των θρησκευτικών πεποιθήσεων στην προσωπική εξέλιξη και ευημερία των ατόμων με σωματικές αναπηρίες και σοβαρή ψυχική ασθένεια, καθώς είναι γνωστό πως η θρησκευτική πίστη αποτελεί σημαντική πηγή ελπίδας, ζεστασιάς, παρηγοριάς, νοήματος και σκοπού στη ζωή. Οι προστατευτικές και ευεργετικές επιδράσεις της θρησκευτικής πίστης είναι ιδιαίτερα ισχυρές σε άτομα με νόσους και αναπηρίες, καθώς τους παρέχουν μια ερμηνεία για την εμπειρία της αναπηρίας που βιώνουν και μια βοήθεια στην αντιμετώπισή της.

Η πνευματικότητα αναγνωρίζεται τώρα ως μια σημαντική διάσταση της ζωής των ανθρώπων και με Νοητική Αναπηρία. Η Νοητική Αναπηρία είναι μια κατάσταση με μειωμένη ή ελλιπή ανάπτυξη, η οποία δεν επιτρέπει στο άτομο να συμβαδίσει με το κοινωνικό περιβάλλον. Διαγιγνώσκεται πριν από την ηλικία των 18 ετών και χαρακτηρίζεται από σημαντικούς περιορισμούς τόσο στη νοητική λειτουργία όσο και στην προσαρμοστική συμπεριφορά, όπως εκδηλώνεται στις εννοιολογικές, κοινωνικές και πρακτικές προσαρμοστικές δεξιότητες. Continue reading →

Του Παύλου Γαβρίλιουκ (Paul Gavrilyuk)  |  English

Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Κρήτης το 2016 μας έδειξε ότι υπάρχει, ακόμη και στην σύγχρονή εποχή, η δυνατότητα πανορθοδόξων συγκεντρώσεων. Η Σύνοδος όμως φανέρωσε επίσης και τις συνεχείς εντάσεις και διαχωρισμούς εντός της παγκοσμίου Ορθοδοξίας. Η αντιπροσωπεία του Πατριαρχείου Αντιοχείας δεν πήρε μέρος στην Σύνοδο λόγω της αποκοπής κοινωνίας με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Η αντιπροσωπεία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν παρέστη στην Σύνοδο εξαιτίας της εντάσεως μεταξύ της Μόσχας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία έχει κλιμακωθεί, με αποτέλεσμα το Πατριαρχείο της Μόσχας να διακόψει, αν και μονομερώς, την κοινωνία με την Κωνσταντινούπολη.

Οι γεωπολιτικές μας διαμάχες μας έχουν καταστήσει ενδοστρεφείς. Έχουν εξαντλήσει τους οικονομικούς μας πόρους, έχουν παραμορφώσει την πνευματική μας πυξίδα, και έχουν μειώσει την δύναμη της σωτήριας αποστολής της Εκκλησίας. Παρόλα αυτά, η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος διήγειρε στις καρδίες πολλών την επιθυμία για μια πιο ενωμένη παγκόσμια Ορθοδοξία. Παρά τις διαιρέσεις μας, το συνοδικό πνεύμα ζει. Είναι καιρός να γίνουμε η Εκκλησία των Συνόδων, όχι μόνο στη θεωρία, αλλά και στην πράξη.

Ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του συνοδικού πνεύματος, τον Φεβρουάριο του 2017 μια ομάδα Ορθοδόξων ακαδημαϊκών και επαγγελματιών δημιούργησε τον Διεθνή Ορθόδοξο Θεολογικό Σύλλογο (ΔΟΘΣ) ή στα Αγγλικά, ΙΟΤΑ[1]. Continue reading →

Σωτήρης Μητραλέξης  |  English

Πολλοί σχολιαστές είναι όλο και περισσότερο ανήσυχοι με αφορμή την ανακοινωθείσα ακοινωνησία μεταξύ Μόσχας και Κωνσταντινούπολης με βάση την επικείμενη αυτοκεφαλία της εκκλησίας στην Ουκρανία. Θα ήθελα να επιχειρηματολογήσω περί του αντιθέτου. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η πιθανότητα ενός πλήρους σχίσματος σε δύο ημίσεα μέσα στον Ορθόδοξο κόσμο (και όχι απλώς η ακοινωνησία δύο πατριαρχείων) έχει μειωθεί δραστικά, εξ αιτίας των προβληματικών χειρισμών της κρίσης από τη Μόσχα κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων.

Μία απαραίτητη διευκρίνιση: Αυτό το κείμενο δεν αφορά τη θεολογία, αλλά την (εκκλησιαστική) πολιτική. Και δεν αφορά την ουκρανική (εκκλησιαστική) κρίση γενικά, ή το γεωπολιτικό της πλαίσιο, αλλά ιδιαιτέρως τους πρόσφατους χειρισμούς της κρίσης από το Πατριαρχείο Μόσχας. Είναι πολύ ατυχές το γεγονός ότι έχει καταστεί απαραίτητο να αντιμετωπίζονται δύο σημαίνοντα πατριαρχεία ως εάν αυτά να ήταν πολιτικές παρατάξεις/πολιτικοί «παίκτες» σε πόλεμο πληροφοριών. Όμως, το θλιβερόν της τρέχουσας κατάστασης δεν την καθιστά λιγότερο πραγματική.

Ο κύριος και μέχρι πρόσφατα δικαιολογημένος φόβος πολλών ήταν ότι μετά από την απόδοση ενός Τόμου αυτοκεφαλίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στο Κίεβο/Ουκρανία (και όχι σε μία από τις τωρινές μη-κανονικές εκκλησίες, οι δομές των οποίων δεν έχουν επανέλθει στην κανονικότητα, σε αντίθεση με τους κληρικούς και πιστούς τους), η Μόσχα δεν θα αναγνώριζε τη νέα εκκλησία και τον προκαθήμενό της και θα διερρήγνυε την κοινωνία με την Κωνσταντινούπολη, όπως ήδη έπραξε, οδηγώντας έναν αριθμό από αυτοκέφαλες εκκλησίες υπό την επιρροή της να κάνουν το ίδιο. Αυτό θα οδηγούσε τον Ορθόδοξο κόσμο σε «ένα νέο μεγάλο σχίσμα», σε μία Ορθοδοξία διασπασμένη σε δύο ημίσεα (με ποικίλες εκτιμήσεις σχετικά με την κατεύθυνση που θα στρεφόταν η κάθε εκκλησία, κλπ.) χωρίς κοινωνία μεταξύ τους. Ευτυχώς, ωστόσο, η υπέρμετρη ετοιμότητα για αντίδραση του Πατριαρχείου Μόσχας φαίνεται να έχει υπονομεύσει αυτή την πιθανότητα με τους τέσσερις ακόλουθους τρόπους: ….